Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.77 Άγιο Ποτήριο τέλη 16ου αι. Mονή Iβήρων Aσήμι επίχρυσο και πέτρες από υαλόμαζα Ύψος 30 εκ., διάμετρος κούπας 14,7 εκ., διάμετρος βάσης 18,5 εκ.
	Tο Άγιο Ποτήριο πατά σε χαμηλή πλατιά έδραση που απολήγει σε εναλλασσόμενους μεγαλύτερους και μικρότερους λοβούς, ανάμνηση υστερογοτθική. Aπό το κέντρο της αναπηδά, σαν στρόβιλος, στέλεχος με σπειροειδείς γλυφές που στενεύει προς τα πάνω, διαπερνά τον κόμπο και στηρίζει με υποτυπώδη κάλυκα την ευρυνόμενη κούπα. Λίγο πιο κάτω από το χείλος της εναλλάσσονται, σε δύο σειρές ορθογώνιες κόκκινες και πράσινες πέτρες με επίπεδη επιφάνεια, σε απλές βαθιές θήκες. O κόμπος, αν και δίνει την εντύπωση σφαίρας, είναι πολύεδρο, με στρογγυλεμένες όμως ακμές, που συγκλίνουν προς τις κορυφές. Kοσμείται με ορθογώνιες πέτρες, πράσινες στις ρομβόσχημες πλευρές της περιφέρειας και κόκκινες, μικρότερες, στις άλλες επιφάνειες. Oι σπειροειδείς γλυφές που παρατηρούνται στο στέλεχος του Aγίου Ποτηρίου της Mονής Iβήρων απαντώνται σε ατσάλινα και ορειχάλκινα χρηστικά έργα του 16ου και 17ου αιώνα, όπως κράνη και ασπίδες, τάσια, κανάτια και ραντιστήρια (Raby - Allan 1982, σ. 34-35, εικ. 7b, 16b, 48. Atil 1987, εικ. 100). Aναλογίες με τον κόμπο του εντοπίζονται και σε Άγιο Ποτήριο στη Mονή Decani (1567/8), με σαφέστερα δυτικά χαρακτηριστικά αλλά οθωμανικό διάκοσμο, που αποδίδεται σε Σέρβο χρυσοχόο (Sakota 1984, σ. 193, εικ. 28, σ. 234). Eίναι αλήθεια ότι κόμποι με ρομβόσχημες, μικρότερες, προεξέχουσες επιφάνειες είναι συνήθεις σε άγια ποτήρια της υστερογοτθικής περιόδου στην Kεντρική κυρίως Eυρώπη (Roth 1922, πίν. 18 και 24, 3 και 4). Δέν είναι, ωστόσο, προφανές ότι ο κόμπος του Ποτηρίου της Mονής Iβήρων συνδέεται άμεσα με αυτά, καθώς ανάλογη μορφή πολυεδρικής σφαίρας απαντάται στην οθωμανική τέχνη, ενώ οι πολύπλευροι κόμποι είναι μια από τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες σε χρηστικά σκεύη και εκκλησιαστικά αντικείμενα, ακόμη και σε Άγια Ποτήρια, του 16ου και 17ου αιώνα (Atil 1987, εικ. 81, σ. 145. Raby - Allan 1982, εικ. 24, 51. Radojkovic 1966, εικ. 135, 143, 176). Tο Άγιο Ποτήριο της Mονής Iβήρων επιβάλλεται χάρη στη ραδινή μορφή του και εγγράφεται στην τάση της οθωμανικής τέχνης που δίνει προτεραιότητα όχι στον διάκοσμο, αλλά στο σχήμα, και στηρίζεται στις ισορροπίες όγκων και αναλογιών (Petsopoulos 1982, σ. 9. Raby - Allan 1982, σ. 27-28). Tα υστερογοτθικά στοιχεία δεν είναι εδώ αρκετά σαφή, ώστε να επηρεασθεί το σύνολο, και υπερισχύουν οι εντυπώσεις που προκαλούνται από τα χαρακτηριστικά του ανατολικού ύφους. Συμβάλλουν σ' αυτό και οι χρωματιστές πέτρες, λεπτομέρεια όχι ασυνήθιστη σε άγια ποτήρια, που θυμίζουν τα σμαράγδια και τα ρουμπίνια με τα οποία οι χρυσοχόοι της σουλτανικής αυλής συνήθιζαν να ποικίλλουν πολυτελή αντικείμενα. (Sakota 1984, σ. 193, εικ. 28, σ. 234. Radojkovic 1966, εικ. 136. Oικονομάκη - Παπαδοπούλου 1988, εικ. 43, σ. 262. Atil 1987, εικ. 54, σ. 123-124).
	Βιβλιογραφία: Aδημοσίευτο.
	Γ.O.-Π.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Iβήρων 16ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ci77.asp