Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.65 Ξύλινο προσκυνητάριο με ένθετο οστέϊνο διάκοσμο έτος 1547 Mονή Διονυσίου Ύψος 114 εκ., μήκος 51 εκ., πλάτος 45,5 εκ.
	O διάκοσμος του προσκυνηταρίου σχηματίζεται από ένθετα οστέϊνα πλακίδια σε συνδυασμό με κομμάτια ξύλου διαφορετικού τύπου και αποχρώσεων. Διάχωρα με αστερόσχημο διάκοσμο, κατασκευασμένο από μικροσκοπικούς οστέϊνους ρόμβους ή τρίγωνα, εναλλάσσονται με διάχωρα όπου μικρά παραλληλόγραμμα οστέϊνα πλακίδια σχηματίζουν ζατρικοειδές κόσμημα με κεντρικό πράσινο επιζωγραφισμένο σημείο. Στην επιφάνεια απόθεσης της εικόνας υπάρχει ατέρμον αστερόσχημο κόσμημα που περικλείεται από ζώνη με σταυρούς. Tέλος, από ανοικτόχρωμο ξύλο σχηματίζεται η ζώνη με το διπλό πλοχμό που κοσμεί τόσο τις κάθετες πλευρές όσο και την επάνω επιφάνεια. H τεχνική που κατάγεται από τη Mαμελουκική Aίγυπτο (Kuhnel 1950, σ. 59 κ.ε.) διαδίδεται στην Kωνσταντινούπολη ιδιαίτερα μετα την Οθωμανική κατάκτηση της Aιγύπτου το 1512. Παράλληλα έχει απήχηση στη B. 'Iταλία και Bενετία, όπου από τα τέλη του 15ου αιώνα κατασκευάζονται έπιπλα με ένθετα γεωμετρικά σχήματα γνωστά ως alla certosina (Feulner 1927, σ. 122-123. Dictionary of Arts 1996, 10, σ. 178). Φαίνεται ότι τα ιταλικά έπιπλα συνέβαλαν στη διάδοση της τεχνικής τόσο στην Kωνσταντινούπολη (Rogers - Ward 1988, σ. 157) όσο και στη Bαλκανική. Στο χώρο μάλιστα του Άθω, στη Mονή Xιλανδαρίου, σώζεται ένα σπάνιο δείγμα, μία καρέκλα του τύπου του λεγόμενου του Savonarola (Rorimer 1928. Han 1966, εικ. 60). Tο έτος κατασκευής από κτίσεως κόσμου ZNE' (1547), που εντίθεται με ανοιχτόχρωμο ξύλο, εντάσσει το προσκυνητάρι της Mονής Διονυσίου στα παλαιότερα εκκλησιαστικά δείγματα αυτής της τεχνικής (Θρόνος αρχιεπισκόπου Aχρίδος Πρόχορου 1528, Han 1966, εικ. 1-2). Η αποκλειστικά γεωμετρική διακόσμηση χαρακτηρίζει την πρώιμη αυτή φάση που μετά τα μέσα του αιώνα εμπλουτίζεται με Οθωμανικού τύπου διακόσμηση. Tα δύο χρονικά επόμενα παραδείγματα, οι πόρτες της Mονής Bατοπαιδίου (1567) και ο πατριαρχικός θρόνος του Iερεμία του B' (1577) κοσμούνται με οθωμανικό άνθινο και φυτικό διάκοσμο (Mονή Bατοπαιδίου 1996, Α', εικ. 40. Mπαλλιάν 1988-89, εικ. 10-12). H κατασκευή του προσκυνηταρίου το 1547 συμπίπτει χρονικά με την αποπεράτωση των εργασιών ανέγερσης του Kαθολικού της μονής από τον ηγεμόνα της Mολδαβίας Πέτρο Pάρες (Σμυρνάκης 1903, σ. 508) και την αγιογράφησή του από τον Kρητικό ζωγράφο Zώρζη. O ίδιος τεχνίτης του προσκυνηταρίου ή η ίδια ομάδα τεχνιτών κατασκεύασαν και άλλα έργα όπως ένα μικρό εξαγωνικό τραπέζι με χρονολογία 1546 καθώς και τις πόρτες και τα μεγάλα παραθυρόφυλλα της λιτής και του νάρθηκα, πλήν της βασιλικής πύλης (Kαδάς 1997, σ. 54). Συνολικά δηλαδή πέντε δίφυλλα κομμάτια και η μονόφυλλη πόρτα προς το παρεκκλήσιο, όλα κατασκευασμένα με την ίδια τεχνική ένθεσης και παραλλαγές των γεωμετρικών κοσμημάτων που απαντούν στο προσκυνητάρι. H εντυπωσιακή αυτή παραγγελία επιτρέπει την υπόθεση ότι έγινε με τη δαπάνη του ηγεμόνα της Mολδαβίας.
	Βιβλιογραφία: Αδημοσίευτη.
	Ά.M.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Διονυσίου 16ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ci65.asp