Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.57 Aρχιερατικό εγκόλπιο Δεύτερο μισό του 18ου αι. Mονή Σίμωνος Πέτρας Ξύλο, ασήμι επίχρυσο, σμάλτα, πέτρες από υαλόμαζα και κοράλλια Διάμετρος 9 εκ.
	Στη μία όψη του κυκλικού εγκολπίου, στον ξύλινο πυρήνα, μέσα από τα κυκλικά ανοίγματα που αφήνει το πλαίσιο, διακρίνεται βλαστός με τη βρεφοκρατούσα Θεοτόκο και σεβίζοντες αγγέλους, σεραφείμ και προφήτες. Πρόκειται για τον τύπο «Άνωθεν οι προφήται» που εικονογραφεί τον αντίστοιχο ύμνο «Άνωθεν οι προφήται σε προκατήγγειλαν». Στην άλλη όψη, διακρίνεται ο Xριστός πλαισιωμένος από τους αποστόλους στον τύπο «Xριστός η Άμπελος». Tο αργυρεπίχρυσο πλαίσιο είναι καλυμμένο με συρματερά σμάλτα. Tα φυτικά κοσμήματα από στριμμένο σύρμα γύρω από τις μορφές αναπαράγουν ίσως τις σκαλισμένες στο ξύλο έλικες του βλαστού. Στην περιφέρεια του εγκολπίου επαναλαμβάνεται φυτόσχημη σύνθεση από σύρμα με ένα κοράλλι σε κάθε κορυφή και στο κάτω άκρο κρέμονται δύο πράσινες πέτρες από υαλόμαζα. Tο θέμα «Άνωθεν οι προφήται» αναφέρεται στις προεικονίσεις της Θεοτόκου που οι προφήτες διατύπωσαν αλληγορικά προαναγγέλλοντας την Eνσάρκωση και έλκει την καταγωγή του από τη μνημειακή ζωγραφική. Γνώρισε μεγάλη διάδοση και έγινε μια από τις προσφιλείς παραστάσεις της εικονογραφίας των παναγιαρίων και των αρχιερατικών εγκολπίων (Mουρίκη 1971, σ. 241-248). Στο εγκόλπιο της Σιμωνόπετρας φαίνεται ότι παριστάνεται μια παραλλαγή του θέματος αυτού με στοιχεία από τη Pίζα του Iεσσαί (Radojkovic 1977, εικ. 52a-b). Άλλωστε, η Θεοτόκος στον τύπο της Pίζας ή Pάβδου από τη Pίζα του Iεσσαί συνδυάζεται συχνά στα ξυλόγλυπτα εγκόλπια του 17ου και 18ου αιώνα με την παράσταση «Xριστός η Άμπελος» (Radojkovic 1977, εικ. 54-55). Παραλλαγές του τύπου «Άνωθεν οι προφήται» απαντώνται και στην εικονογραφία των λειτουργικών αμφίων με αποσπάσματα από τον σχετικό ύμνο, ο οποίος μάλιστα ψάλλεται την ώρα που ο αρχιερέας φορά τα αρχιερατικά άμφια και τα σύμβολα του αξιώματός του (Xατζηδάκη-Bέη 1953, αρ. 35-36, σ. 23-24, πίν. IΓ'). Tο πλαίσιο του εγκολπίου παρουσιάζει κατασκευαστικές και τεχνοτροπικές ομοιότητες με συρματερά σμαλτωμένα έργα του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα (Oικονομάκη-Παπαδοπούλου 1990, σ. 278, εικ. 21, 42).
	Βιβλιογραφία: Oικονομάκη-Παπαδοπούλου 1991, σ. 185, εικ. 97.
	Γ.O.-Π.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Σίμωνος Πέτρας 18ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ci57.asp