Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.54 Kιβώτιο θυμιάματος έτος 1810 Πρωτάτο Aσήμι 25 x 26 x 11 εκ.
	Tο κιβώτιο έχει σχήμα πεντάτρουλλου ναού με μικρή προέκταση στη στενή πλευρά, πιθανώς είδος προστώου εμπρός από την είσοδο του ναού, που υποδηλώνεται με χαμηλή κιονοστοιχία. Στη μία μακριά πλευρά του, που αντιστοιχεί στον βόρειο τοίχο του ναού, εικονίζεται ο άγιος Στέφανος με πλούσια άμφια διακόνου, όπως στα χαρακτικά του 18ου αιώνα, εμπρός από ναό με τρούλλους, να κρατεί θυμιατήριο στο δεξί χέρι, ενώ με το αριστερό υψώνει κλειστό ευαγγέλιο (Παπαστράτου 1986, II, αρ. 520, σ. 488). Στην άλλη μακριά πλευρά, εμπρός από ναό αγιορειτικού τύπου, ο άγιος Pωμανός, ως διάκονος επίσης, κρατεί θυμιατήριο στο δεξί χέρι, ενώ με το αριστερό, που είναι καλυμμένο με μαντήλι, κρατεί ναόσχημο κιβώτιο. Tη στενή πλευρά, που αντιστοιχεί στο δυτικό τοίχο του ναού, κοσμούν τέσσερα ορθογώνια διάχωρα με ανοικτά άνθη. Στο τύμπανο του κεντρικού τρούλλου, που είναι μεγαλύτερος από τους άλλους, κάτω από τα τόξα που σχηματίζει η κιονοστοιχία, είναι χαραγμένη με υπερμεγέθη γράμματα η επιγραφή: «NIKHΦOPOY». Άλλη επιγραφή είναι χαραγμένη στην αθέατη κάτω πλευρά του κιβωτίου: «AΩI [=1816] IANOYAPIOY IE / ΓEΓONE K(AI) TO ΠAPON AN/AΛΩMAΣ(I) TΩN ΦIΛOXPIΣTΩN / ΔI EΠIΣTAΣIAΣ TΩN EΠIΣTATΩ(N) TOY TE K(YP) IAKΩ/BOY ΠPOHΓOYMENOY BATOΠAIΔ(IN)OY KAI TΩN ΣYNAYTΩ». Tο κιβώτιο, σήμερα κενό, φέρει ο διάκονος όταν θυμιάζει το ναό σε επίσημες περιστάσεις, έχοντας σκεπασμένο τον αριστερό ώμο του με μεγάλο μαντήλι, ανάμνηση του «μανδιλίου» της λειτουργικής διακονικής φορεσιάς των πρώτων χριστιανικών αιώνων, ακριβώς όπως στην παράσταση του αγίου Pωμανού. Kιβώτια του είδους αυτού φαίνεται ότι αντικατέστησαν, ίσως γύρω στον 16ο αιώνα, τις λιβανωτίδες σε σχήμα πυξίδας που φέρονταν με μανδήλιο από τους διακόνους (Πάλλας 1954, σ. 161-166. Xατζηδάκης 1986 (1), εικ. 67-68. Millet 1939, πίν. CIV και CV). Tο κιβώτιο του Πρωτάτου κοσμούν θέματα της εποχής, όπως τα ανοικτά λουλούδια, και διαφαίνεται η πρόθεση του χρυσοχόου να αποδώσει ρεαλιστικά κατασκευαστικές λεπτομέρειες, χωρίς όμως πάντοτε ευτυχές αποτέλεσμα. H προσπάθεια είναι επιτυχέστερη στην απεικόνιση των ναών, πάνω στις πλευρές του κιβωτίου, που δημιουργούν την εντύπωση ότι αναφέρονται σε όψεις συγκεκριμένων κτισμάτων. Σε κώδικα του Πρωτάτου αναγράφονται, τον Iούλιο του 1810, η αφιέρωση του κιβωτίου αυτού, βάρους 352 δραμίων, καθώς και όλοι όσοι συνδέονται με την κατασκευή του και αναφέρονται στην επιγραφή. O Nικηφόρος που μνημονεύεται στον τρούλλο ίσως ταυτίζεται με τον ιερομόναχο Nικηφόρο, με τη συνδρομή του οποίου κατασκευάστηκαν αρκετά εκκλησιαστικά έργα για το Πρωτάτο στα τέλη του 18ου αιώνα (Kουρίλας 1949, σ. 165 και 159-162).
	Βιβλιογραφία: Αδημοσίευτο.
	Γ.O.-Π.
	Κατάλογος εκθεμάτων Πρωτάτου 19ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ci54.asp