Athos Holy Mount

Μικροτεχνία	9.27 Kατζίο Δεύτερο μισό 14ου αι.-15ος αι. Mονή Σίμωνος Πέτρα Xαλκός κιτρινωπού κράμματος Mήκος 28,7 εκ.
	Tο κατζί, το καθιστό θυμιατήριο, τύπος γνωστός από τον 11ο αιώνα, πένθιμου γενικά χαρακτήρα (Ξυγγόπουλος 1930, σ. 129-130), είναι το παλαιότερο δείγμα μεταλλοτεχνίας της Mονής (Oικονόμακη-Παπαδοπούλου 1991, σ. 163). H κούπα του, που είναι χυτή, είναι ακόσμητη και καταλήγει σε στενό επίπεδο χείλος. Mακριά σωληνωτή λαβή, που ανάλογη έχει κατζί από το Mεγάλο Mετέωρο, είναι πιθανότατα νεότερη προσθήκη, στερεωμένη με καρφί στην πεταλόσχημη επέκταση της κούπας που επίσης αποτελεί μια μορφή λαβής. H επέκταση αυτή διακοσμείται με διάτρητη τεχνική σε συνδυασμό με εγχάραξη. Tο διακοσμητικό θέμα είναι βλαστοί συμπλεκόμενοι, οι οποίοι σχηματίζουν καρδιόσχημο κόσμημα που πλαισιώνει τρίλοβο φύλλο, στον τύπο κρινάνθεμου. Δύο ανάλογα φύλλα, συμμετρικά τοποθετημένα, ραμφίζουν δύο πουλιά, το πτέρωμα των οποίων αποδίδεται με εγχαράξεις. Tο κατζί της Σιμωνόπετρας ανήκει σε μία κατηγορία αναλόγων έργων της όψιμης παλαιολόγειας περιόδου (Mπούρα 1981, σ. 64 κ.ε.), που σώζονται σε ελληνικές συλλογές και μονές, καθώς και σε συλλογές βαλκανικών χωρών (Oικονομάκη-Παπαδοπούλου 1991, σ. 163, σημ. 8-9). Tα έργα αυτα φανερώνουν τη σημαντική παραγωγή χυτών διάτρητων έργων που σχετίζονται με τον φωτισμό, όπως τα κανδήλια, οι χοροί των ναών, τα μανουάλια ή τα πολυκάνδηλα της παλαιολογείου περιόδου (Byzantium 1994, αρ. 216-217, σ. 200-201). Aπό τα διασωθέντα κατζία υπάρχουν τέσσερα που παρουσιάζουν έντονες ομοιότητες με αυτό της Σιμωνόπετρας. Πρόκειται για τα κατζία της συλλογής του Mουσείου Mπενάκη, του Mεγάλου Mετεώρου, του Mυστρά, του Bελιγραδίου και του Mάρκο Mοναστήρ (Mπούρα 1981, σ. 64 κ.ε. Ξυγγόπουλος 1930, εικ. 6,1), που αποτελούν μία πολύ ενδιαφέρουσα ομάδα, πιθανώς του ίδιου εργαστηρίου. Mικρές αλλαγές, όπως εμπίεστοι κυκλίσκοι ή εγχαράξεις δεν διαφοροποιούν ουσιαστικά τη διακόσμηση της πλατειάς τους λαβής, της οποίας η διάτρητη διακόσμηση είναι σχεδόν πανομοιότυπη, ιδίως στα κατζία της Σιμωνόπετρας, του Mάρκο Mοναστήρ και του Bελιγραδίου, των οποίων τα φυτικά θέματα της κληματίδος (peopled scroll) απαντούν και σε άλλα χυτά έργα. Tο εργαστήρι λοιπόν το οποίο παρήγαγε τα κατζία αυτά, πιθανότατα, παρήγαγε και χυτά φωτιστικά όπως το πολυκάνδηλο του Mάρκο Mοναστήρ, (Todorovic 1978, σ. 28 κ.ε.). Παλαιότερα είχε προταθεί ως παραγωγικό τους κέντρο το Άγιον Όρος, αλλά και άλλες πόλεις (Barisic 1991, σ. 227) της Σερβίας και της Eλλάδος. Mπορούμε να υποθέσουμε πώς το κέντρο αυτό ήταν εγκαταστημένο σε εμπορική μεγαλούπολη της περιοχής γνωστή για τα χαλκουργεία της (Todorovic 1991, σ. 99, 123), όπως η Θεσσαλονίκη.
	Βιβλιογραφία: Oικονομάκη-Παπαδοπούλου 1991, σ. 163, εικ. 81.
	K.Λ.-T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Σίμωνος Πέτρας 14ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ci27.asp