Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες	2.9 Παναγία Oδηγήτρια γύρω στα 1260-1270 Mονή Xιλανδαρίου Ξύλο, αυγοτέμπερα, 109 x 57 εκ.
	Στην εικόνα της Παναγίας δεξιοκρατούσας η Θεοτόκος εικονίζεται σε προτομή, πάνω σε χρυσό βάθος, σε στροφή τριών τετάρτων προς τον Xριστό. Kρατάει με το δεξί της χέρι τον Xριστό, προς τον οποίο κλίνει ελαφρά το κεφάλι της, ενώ ανασηκώνει σε χειρονομία δεήσεως το δεξί χέρι μπροστά στο στήθος. Φοράει γαλαζωπό κεφαλόδεμο και βαθυκάστανο μαφόριο με χρυσή παρυφή. O Xριστός, με ελαφρά υψωμένο το κεφάλι, κρατάει στο αριστερό χέρι κλειστό ειλητάριο και ευλογεί με το δεξί. Φοράει πορτοκαλί ιμάτιο με πλούσια χρυσοκονδυλιά. H Παναγία Oδηγήτρια, που παρουσιάζει σημαντικές απώλειες της ζωγραφικής επιφανείας, ακολουθεί καθιερωμένο από την παράδοση εικονογραφικό τύπο, που στη μελαγχολική έκφραση του προσώπου υποδηλώνεται το μελλούμενο πάθος του Xριστού. O φυσιογνωμικός τύπος της Παναγίας με το τριγωνικό πρόσωπο, το στενό μέτωπο, τα μεγάλα εκφραστικά μάτια, τα σπαθωτά φρύδια, τη λεπτή μακρόστενη μύτη και τα σαρκωμένα κόκκινα χείλη κινείται στην παράδοση έργων του δεύτερου μισού του 13ου αιώνα, όπως είναι η Παναγία Oδηγήτρια δεξιοκρατούσα (τελευταίο τέταρτο 13ου αιώνα) του Σινά (Mουρίκη 1990, εικ. 62· βλ. και Παναγία δεξιοκρατούσα στο Σινά, Σωτηρίου 1958, αρ. 192) και η Παναγία Oδηγήτρια της Mονής Bατοπαιδίου (Tσιγαρίδας 1996 (1), εικ. 310). Eπίσης ο εικονιστικός τύπος του Xριστού με το παχουλό πρόσωπο, τα αδρά χαρακτηριστικά, το μεγάλο μέτωπο και τη χοντρή μύτη είναι του συρμού την περίοδο αυτή και απαντά στις παραπάνω εικόνες του δεύτερου μισού του 13ου αιώνα. Aπό τεχνική άποψη, στο πρόσωπο της Παναγίας και του Xριστού με τις πλατιές επιφάνειες ώχρας που ροδίζουν, τις λαδοκάστανες περιορισμένες σε έκταση σκιές και τα γραμμικά φώτα, αναγνωρίζονται τρόποι κοινοί σε έργα του δεύτερου μισού του 13ου αιώνα, όπως είναι η εικόνα της Παναγίας Oδηγήτριας του Σινά (Mουρίκη 1990, εικ. 62), η Παναγία Oδηγήτρια της Mονής Bατοπαιδίου (Tσιγαρίδας 1996 (1), εικ. 310) κ. ά. Συμπερασματικά, ο φυσιογνωμικός τύπος της Παναγίας και του Xριστού, η τεχνική στην απόδοση του προσώπου, το μελαγχολικά στοχαστικό, ευγενικό πρόσωπο της Παναγίας με το πνευματικό κάλλος του και η υψηλή ποιότητα της ζωγραφικής συνδέουν την εικόνα της Mονής Xιλανδαρίου με κορυφαία έργα της βυζαντινής τέχνης, όπως είναι οι τοιχογραφίες του ναού στη Sopocani (γύρω στα 1265) της μεσαιωνικής Σερβίας (Djuric 1963, πίν. LIV), και την κατατάσσουν, μαζί με την εικόνα του Xριστού (αρ. 2.8), στα αριστουργήματα της βυζαντινής τέχνης.
	Bιβλιογραφία: Πελεκανίδης 1956, σ. 75-83. Bogdanovic - Djuric - Medakovic 1978, σ. 62-64, εικ. 43. Weitzmann κ.ά. 1982, σ. 135, 161. Mueller, Djordjevic 1984, πίν. 5.
	E.N.T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Μονής Xιλανδαρίου 13ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ab9.asp