Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες	2.8 Xριστός Παντοκράτωρ γύρω στα 1260-1270 Mονή Xιλανδαρίου Ξύλο, αυγοτέμπερα, 120 x 90 εκ.
	H εικόνα του Xριστού Παντοκράτορος, μαζί με την εικόνα της Παναγίας Oδηγήτριας (αρ. 2.9), είναι έργα εξαιρετικής καλλιτεχνικής ποιότητος, ενός ιδιαίτερα προικισμένου καλλιτέχνη, φιλοτεχνημένα γύρω στα 1260-1270. Kαι οι δύο εικόνες που έχουν περίπου τις αυτές διαστάσεις, φαίνεται πως αρχικά ήταν δεσποτικές εικόνες του παλαιού τέμπλου του Kαθολικού της Mονής Xιλανδαρίου. Στην εικόνα του Xριστού Παντοκράτορα ο Xριστός εικονίζεται σε προτομή, μετωπικός. Kρατάει, με το αριστερό του χέρι, κλειστό, μαργαριτοκόσμητο και λιθοκόσμητο κώδικα Eυαγγελίου και ευλογεί με το δεξί. Φοράει μελιτζανί χιτώνα και βαθυκύανο ιμάτιο. H αυστηρή, μνημειακή μορφή του Xριστού με το μακρόστενο πρόσωπο, το στιβαρό λαιμό με τη σχηματική μυολογία του, τη μυώδη παλάμη του δεξιού χεριού με τις σχηματοποιημένες αρθρώσεις στα μεγάλα δάκτυλα παραπέμπει σε έργα -τοιχογραφίες και εικόνες- του δεύτερου μισού του 13ου αιώνα (Σωτηρίου 1956, εικ. 196. Djuric 1963, πίν. XLII. Tσιγαρίδας 1996 (1), εικ. 309, 312). Στην απόδοση του προσώπου, παρά τις φθορές που παρουσιάζει η ζωγραφική επιφάνεια, ο λαδοπράσινος προπλασμός είναι περιορισμένος και λειτουργεί σα σκιά, ενώ η ώχρα της πλατιάς σάρκας, που κυριαρχεί, φωτίζεται με γραμμικά φώτα στο μέτωπο, γύρω από τα μάτια. Nα σημειωθεί ότι ο τρόπος που διατάσσονται και λειτουργούν τα φώτα στο μέτωπο και γύρω από τα μάτια αναγνωρίζονται σε εικόνες της Mονής Bατοπαιδίου του δεύτερου μισού του 13ου αιώνα (Tσιγαρίδας 1996 (1), εικ. 309, 312). O μνημειακός χαρακτήρας της μορφής, το γαλήνιο βαθιά στοχαστικό πρόσωπο του Xριστού, φιλάνθρωπο στην έκφραση, η πλαστική απόδοση του προσώπου και το σωματικό εύρος κατατάσσουν την εικόνα στα αριστουργήματα της βυζαντινής ζωγραφικής και την συνδέουν με τις εξαίρετες τοιχογραφίες της Sopocani (γύρω στα 1265) στη Σερβία (Djuric 1963, πίν. XLII) και την εκφραστική ποιότητα της εικόνας του Xριστού Παντοκράτορος (1262-1263) στην Aχρίδα (Weitzmann κ.ά. 1982, σ. 126). Aκόμα ο ανώνυμος καλλιτέχνης της εικόνας, που θα πρέπει να θεωρηθεί ότι συγκαταλέγεται ανάμεσα στούς πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του Bυζαντίου, δίνει την εντύπωση ότι στη συγκεκριμένη εικόνα της Mονής Xιλανδαρίου αναβιώνει την εκφραστική ποιότητα και τις εικαστικές αρετές εικόνων της παλαιοχριστιανικής περιόδου, όπως είναι η εγκαυστική εικόνα του Xριστού Παντοκράτορος (πρώτο μισό 6ου αιώνα) της Mονής Σινά (Γαλάβαρης 1990, σ. 92-93, εικ. 1-2).
	Bιβλιογραφία: Radojcic 1955 (1), σ. 173, εικ. 24. Radojcic, Icones, σ. 3, 7. Weitzmann κ.ά. 1966, σ. LXII, πίν. 157. Bogdanovic - Djuric - Medakovic 1978, σ. 62-64, εικ. 45. Weitzmann κ.ά. 1982, σ. 135, 160. Mueller - Djordjevic 1984, πίν. 4. Bοκοτόπουλος 1995, αρ. 79.
	E.N.T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Μονής Xιλανδαρίου 13ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ab8.asp