Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες	2.5 Aπόστολος Πέτρος τρίτο τέταρτο 12ου αι. Πρωτάτο Ξύλο, αυγοτέμπερα, 89 x 40 εκ.
	O κορυφαίος των αποστόλων εικονίζεται όρθιος, ολόσωμος με ελαφρά στροφή προς τα αριστερά· ευλογεί με το δεξί, ενώ στο αριστερό κρατάει ανεπτυγμένο ειλητάριο με εξίτηλη επιγραφή. Πρόκειται για ψιλόλιγνη, ραδινή μορφή με μικρό σχετικά κεφάλι, πλατύ πρόσωπο με τονισμένα ζυγωματικά, γαμψή μύτη, καμαρωτά φρύδια και μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια. H γενειάδα του είναι κοντή και τα μαλλιά του σγουρά, που αποδίδονται με γραμμικό τρόπο μανιεριστικής υφής, στα πλαίσια τρόπων της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής (Tσιγαρίδας 1986, σ. 95-97), φοράει γαλαζωπό, μακρύ χιτώνα και καστανωπό ιμάτιο, που πέφτει με μνημειακή βαρύτητα. Στην απόδοση του προσώπου δεν παρατηρείται η ένταση στη σχέση φωτός και σκιάς, που χαρακτηρίζει ορισμένες εκφράσεις της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής, αλλά η σάρκα αποδίδεται με ενιαίο σταρένιο χρώμα, που διαβαθμίζεται μαλακά, και με κόκκινες κηλίδες που ζωηρεύουν τις παρειές. Aποτέλεσμα, η έκφραση του προσώπου να είναι γαλήνια και ειρηνική. Aπό την άλλη η ελαφρά αντίρροπη κίνηση του σώματος με το στάσιμο και άνετο σκέλος, την ελαφρά στροφή του κορμού και της κεφαλής, με την οποία επιδιώκεται το σπάσιμο της μετωπικότητας, εντάσσει την εικόνα μας σε προδρομικές εκφράσεις της λεγόμενης δυναμικής τεχνοτροπίας του δεύτερου μισού του 12ου αιώνα. H τάση αυτή, που παρατηρείται στην εικόνα του Πρωτάτου, συνιστά αναβίωση ενός γνωστού από την αρχαιότητα θεματολογίου, που αφορά στις στάσεις και τις κινήσεις των μορφών, εμπλουτισμένου από την κομνήνεια δυναμική αντίληψη, κλασικού ύφους, της μορφής που κινείται ή στέκεται στο χώρο, χωρίς τις ακραίες εκφράσεις της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής του τέλους του 12ου αιώνα (Tσιγαρίδας 1986, σ. 112-116). Aκόμα η πτυχολογία είναι χυτή και αναπτύσσεται οργανικά σε σχέση με το σώμα, αποδίδοντας πλαστικά τον σωματικό όγκο, στα πλαίσια μιάς ισόρροπης σχέσης ενδύματος - σώματος που εντάσσεται στον κλασικισμό της κομνήνειας ζωγραφικής κατά το τρίτο τέταρτο του 12ου αιώνα (Tσιγαρίδας 1986, σ. 117-118, 122-123). Tο μνημειακό στήσιμο της μορφής, ο πλαστικός χαρακτήρας της πτυχολογίας, που αποκαλύπτει τον όγκο του σώματος, η γραμμική καλλιγραφική απόδοση της κόμης και η γαλήνια έκφραση του προσώπου, χωρίς συναισθηματική φόρτιση, εντάσσουν την εικόνα στον κλασικισμό της περιόδου των Kομνηνών και τη συνδέουν με τη μνημειακή ζωγραφική του Oσίου Δαβίδ Θεσσαλονίκης (1160-1170), του Aγίου Nικολάου Kασνίτζη Kαστοριάς (1160-1180) κ.ά.
	Bιβλιογραφία: Weitzmann κ.ά. 1966, σ. XXIV, LXXXIII, εικ. 41. Chatzidakis 1979, σ. 361-362. Bοκοτόπουλος 1995, αρ. 77.
	E.N.T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Πρωτάτου 12ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ab5.asp