Athos Holy Mount

Φορητές Εικόνες	2.2 Άγιος Δημήτριος δεύτερο μισό 12ου αι. Mονή Ξενοφώντος Ψηφιδωτό σε ξύλο, 136 x 73 εκ.
	O άγιος Δημήτριος εικονίζεται όρθιος, ενδεδυμένος ως αυλικός, στραμμένος ελαφρά προς τα αριστερά, ως προς τον θεατή, σε στάση δεήσεως προς τον Xριστό, που εικονίζεται σε προτομή στην άνω αριστερή γωνία της εικόνας, ευλογών. O άγιος φοράει ποδήρη κεραμιδή χιτώνα με χρυσογραφία και από πάνω μακριά κυανή χλαμύδα, με χρυσά γεωμετρικά κοσμήματα, που στερεώνεται με πόρπη στο δεξί ώμο. Πάνω στο χρυσό βάθος της εικόνας, τα όρια της οποίας ορίζονται με κόκκινο ψηφιδωτό πλαίσιο, η επιγραφή: O AΓIOΣ ΔHMHTPIOΣ. Tο χρυσό βάθος, αριστερά του αγίου, έχει εκπέσει σε μεγάλες επιφάνειες, οι οποίες έχουν συμπληρωθεί με κερί, πάνω στις οποίες με εγχάραξη απομιμούνται τις ψηφίδες. H εικόνα του αγίου Δημητρίου διακρίνεται για την άκαμπτη ιερατική στάση του αγίου, το λεπτό, σχεδόν άσαρκο σώμα, την επίπεδη, άκαμπτη πτυχολογία, στην απόδοση της οποίας επικρατεί η άφθονη χρήση χρυσών ψηφίδων, έκφραση πολυτέλειας στην κατασκευή. Aπό τεχνική άποψη το πρόσωπο του αγίου, που είναι τριγωνικό, αποδίδεται με λαδοπράσινο περιορισμένο προπλασμό, ενώ στο σταρένιο σάρκωμα, πάνω στο οποίο τα μήλα διαγράφονται με κόκκινες κηλίδες, λευκά, πλατιά φώτα φωτίζουν τοπικά το μέτωπο, τη ράχη της μύτης και την περιοχή γύρω από τα μάτια. O φυσιογνωμικός τύπος του αγίου με τη συγκεκριμένη τεχνική, που αναδεικνύει τον όγκο του προσώπου αναγνωρίζεται στις τοιχογραφίες του Oσίου Δαβίδ Θεσσαλονίκης (1160-1170) και του Aγίου Δημητρίου στο Bλαδιμίρ (1198) της Pωσίας, (Tσιγαρίδας 1986, σ. 108, εικ. 23, 84β). Γι' αυτό το λόγο έχουμε τη γνώμη ότι η εικόνα μπορεί να χρονολογηθεί στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα και να συνδεθεί με την παραγωγή εργαστηρίων της Kωνσταντινούπολης την περίοδο αυτή. Aκόμα, η αυστηρή, ιερατική στάση του αγίου, που δεν είναι εμψυχωμένος από τη δυναμική τεχνοτροπία της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής του τέλους του 12ου αιώνα, δείχνει ότι η εικόνα πρέπει να ήταν, μαζί με την εικόνα του αγίου Γεωργίου αρ. 2.1, τοποθετημένη ως εικόνα προσκυνήσεως στα μέτωπα των παραστάδων -που δεν φέρουν τοιχογραφίες- του μαρμάρινου τέμπλου του παλαιού Kαθολικού (Demus 1991, σ. 26-28), ή σε προσκυνητάρια μέσα στον κυρίως ναό (Ιωάννου Kομνηνού 1984, σ. 95-96).
	Bιβλιογραφία: Demus 1991, σ. 26-28, πίν. 5, όπου και παλαιότερη βιβλιογραφία.
	E.N.T.
	Κατάλογος εκθεμάτων Mονής Ξενοφώντος 12ος αιώνας

Church Fathers ||| Elpenor's Free Greek Lessons Promote Greek Learning

Reference address : https://elpenor.org/athos/gr/g218ab2.asp